Mensenrechten
Iedereen heeft mensenrechten. Dit zijn fundamentele, universele rechten waarop je aanspraak kan maken, ongeacht je nationaliteit, geslacht, afkomst, religie of andere kenmerken. Ze zijn er om je te beschermen en je hebt er altijd en overal recht op.
Er zijn veel verschillende mensenrechten. Denk bijvoorbeeld aan: vrijheid van meningsuiting, recht op inclusie voor personen met een handicap, recht op onderwijs, recht op een eerlijk proces, recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst, recht op eigendom, recht op privacy, enzovoort. Al deze rechten beschermen de essentiële voorwaarden die nodig zijn om een waardig menselijk leven te leiden.
Als je mensenrechten worden geschonden - door een overheid, door een bedrijf of een andere organisatie, of door je medeburgers - kan je je rechten afdwingen. Het VMRI informeert je over hoe je dit kan doen.
Ook het recht om niet gediscrimineerd te worden, is een mensenrecht.
Discriminatie
Wanneer je ongelijk wordt behandeld of benadeeld op basis van bepaalde kenmerken, is er sprake van discriminatie. Het is wettelijk verboden om te discrimineren op basis van de volgende kenmerken:
Geslacht, genderidentiteit, genderexpressie, leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, syndicale overtuiging, gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, sociale positie, nationaliteit, ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, taal.
Er zijn verschillende vormen van discriminatie. Het VMRI helpt je verder met elke discriminatievorm.
- Directe discriminatie: je wordt ongelijk en ongunstig behandeld op basis van een van de bovenstaande kenmerken, in vergelijking met iemand die dit kenmerk niet heeft (tenzij hiervoor een specifieke rechtvaardiging bestaat).
- Indirecte discriminatie: je wordt formeel niet ongelijk of ongunstig behandeld op basis van de beschermde kenmerken, maar een bepaalde beslissing of ingreep die op het eerste gezicht neutraal lijkt, heeft toch discriminerende gevolgen voor jou (tenzij hiervoor een specifieke rechtvaardiging bestaat).
- Intimidatie: je komt in aanraking met ongewenst gedrag dat te maken heeft met een van de beschermde kenmerken. Dit gedrag heeft tot doel of gevolg dat je waardigheid wordt aangetast en er wordt een vijandige, beledigende, kwetsende of vernederende omgeving gecreëerd.
- Seksuele intimidatie: je komt in aanraking met ongewenst, seksueel getint gedrag. Dit gedrag heeft tot doel of gevolg dat je waardigheid wordt aangetast, in het bijzonder door een vijandige, beledigende, kwetsende of vernederende omgeving te creëren.
- Weigering van een redelijke aanpassing: je vraagt omwille van je handicap een redelijke aanpassing, maar die wordt niet voorzien, hoewel dit geen onevenredige belasting zou inhouden voor diegene aan wie je de vraag hebt gesteld. Redelijke aanpassingen veranderen de omgeving zodanig dat je als persoon met een handicap volwaardig kan participeren.
- Opdracht geven tot discrimineren: het is verboden om mensen publiekelijk aan te moedigen om anderen te discrimineren op basis van een van de beschermde kenmerken.
Goed om te weten: er kan ook sprake zijn van discriminatie zonder dat er een specifiek slachtoffer is. Denk bijvoorbeeld aan een bedrijf dat een vacature uitschrijft die (in)direct bepaalde groepen uitsluit.
Wetgeving
Mensenrechtenverdragen
- Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
- VN-verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten
- VN-verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten
- VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap
- VN-verdrag inzake de Uitbanning van alle vormen van Rassendiscriminatie
- VN-verdrag inzake de Uitbanning van alle vormen van Discriminatie van Vrouwen
EU-richtlijnen
- Richtlijn 2000/43/EG van de Raad van 29 juni 2000 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming
- Richtlijn 2004/113/EG van de Raad van 13 december 2004 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten
- Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep (herschikking)
- Richtlijn 2010/41/EU van het Europees Parlement en de Raad van 7 juli 2010 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van zelfstandig werkzame mannen en vrouwen en tot intrekking van Richtlijn 86/613/EEG van de Raad